podział majątku po zmarłym
Dział spadku
Dział spadku regulowany jest przez kodeks cywilny w przepisach od 1035 do 1046 oraz w części odnoszącej się do zniesienia współwłasności w częściach ułamkowych.
Po pogrzebie najbliższych przychodzi czas na refleksje, zaczynamy się zastanawiać co dalej zrobić z majątkiem pozostałym w spadku oraz jak uniknąć ewentualnej odpowiedzialności za długi spadkowe powstałe za życia spadkodawcy.
Opowiem Państwu w sposób obrazowy i maksymalnie skondensowany, jak sobie poradzić w różnych sytuacjach – kiedy jesteśmy świadomi o tym co wchodzi w skład masy spadkowej i gdy nie mamy świadomości, czy nie odziedziczymy długów.
Mamy świadomość, że spadkodawca zostawił po sobie dług o wartości połowy masy spadkowej.
Ustalamy kwotę zadłużenia przez zebranie wezwań do zapłaty lub uporządkowanie nakazów zapłaty, kontaktujemy się z organami egzekucyjnymi, kontaktujemy się z wierzycielami. Sprawdzamy, czy pożyczki i kredyty nie były ubezpieczone na wypadek śmierci dłużnika.
Dokonujemy spisu inwentarza (majątku spadkowego). Możemy dokonać tego samodzielnie lub z pomocą komornika lub rzeczoznawcy majątkowego.
W ciągu 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy należy złożyć wniosek o odrzucenie spadku. Sąd właściwy to Sąd Rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. We wniosku składamy oświadczenie o tym, że z uwagi na długi spadkowe odrzucamy „cały „spadek, nie możemy odrzucić tylko tej części z długiem. Odrzucenie spadku jest czynnością nieodwołaną.
Możemy dokonać odrzucenia spadku także u notariusza, co jest nieco droższą procedurą lecz znacznie szybszą. Co ważne, w nasze miejsce wchodzi kolejny spadkobierca, czyli nasze dziecko. Nieletni dziedziczą zawsze z dobrodziejstwem inwentarza ale lepiej, gdyby wierzyciele nie pukali im do drzwi, gdy tylko wejdą w dorosłość. Poza tym, przy kilku spadkobiercach, którzy nie potrafią dogadać się, co do sprzedaży majątku, może być problem nawet z odpowiedzialnością w wysokości udziału spadkowego.
Przy składaniu oświadczenia woli za nieletnie dziecko rodzic musi okazać się postanowieniem Sądu Rejonowego Wydziału rodzinnego i Nieletnich, w którym zostanie wyrażona zgoda na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka. Wniosek o wydanie pozwolenia na odrzucenie spadku musi zostać dobrze uzasadniony. Powinniśmy udowodnić lub dobrze uprawdopodobnić istnienie długów spadkowych. Niejednokrotnie potrzebni będą świadkowie, zawsze zaś dokumenty wykazujące wysokość zadłużenia. Z takim gotowym i pękatym wnioskiem idziemy do biura podawczego Sądu lub wysyłamy pismo z załącznikami listem poleconym. Ile mamy czasu? Powinniśmy złożyć wniosek w imieniu naszego dziecka w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia w sprawie naszego odrzucenia spadku. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd wydaje postanowienie.
W mojej praktyce spotkałam się z przychylnością Sądu, który uznał bez przeprowadzenia rozprawy, że bezdomny ojciec faktycznie mógł zostawić synowi dług. Nastąpiło to po prostym wyjaśnieniu stanu faktycznego, bez wykazywania się dowodami na istnienie zadłużenia. Sąd kierował się logiką, wiedzą i doświadczeniem życiowym nabytymi w podobnych sprawach. Zaś w innym przypadku, gdzie udział w masie spadkowej sięgał 7.000 zł, przy wartości całego spadku w kwocie 200 000,00 zł, Sąd postanowił poświęcić aż 1.5 roku na wydanie postanowienia zezwalającego na odrzucenie spadku przez małoletnie. Po przeprowadzeniu żmudnego postępowania dowodowego zawierającego zeznania świadków, Sąd wydał zgodę na odrzucenie spadku przez rodziców małoletnich. W normalnych okolicznościach nie byłoby to możliwe ze względu na upływ 6 miesięcy od faktu odrzucenia spadku przez poprzedników ustawowych dziedziczenia.
Z takim postanowieniem rodzic może udać się do Sądu Rejonowego miejsca ostatniego zamieszkania spadkodawcy lub do notariusza, gdzie dojdzie do skutecznej czynności odrzucenia spadku.
Należy pamiętać, że Sąd zawsze kieruje się dobrem małoletniego, dlatego musi rozważyć, czy nie lepiej byłoby, gdyby Państwa dziecko jednak dziedziczyło, z uwagi na wielkość majątku pozostałego po odliczeniu długu. Problem pojawi się w sytuacji, gdy w spadku będzie dom, który będzie ulegał podziałowi na 10 spadkobierców, którzy nie będą mogli się porozumieć, co do formy zbycia nieruchomości. Wierzyciel będzie miał jednak możliwość skierować pozew przeciwko wszystkim spadkobiercom i każdemu z osobna, gdyż każdy ze spadkobierców odpowiada solidarnie względem kolejnego za długi spadkowe. Należy wspomnieć tu o prawie regresu, który jest środkiem do wyrównania odpowiedzialności za długi do wysokości/ udziałów w spadku każdego ze spadkobierców.
Jeśli wiemy, że spadkodawca jest dłużnikiem, możemy nasze interesy zabezpieczyć już za życia składając oświadczenie woli w obecności notariusza o zrzeczeniu się spadku. Umowa o zrzeczeniu jest podpisywana przez obie strony i od tego momentu jesteśmy wolni od dziedziczenia długów. Co istotne, odrzucenie spadku powoduje, że prawo do dziedziczenia przechodzi na zstępnych odrzucającego spadek, natomiast zrzeczenie się dziedziczenia pozbawia spadku również zstępnych spadkobiercy, chyba że w umowie zastrzeżono inaczej. Zrzeczenie się dziedziczenia automatycznie pozbawia prawa do zachowku. Zarówno w przypadku odrzucenia spadku i zrzeczenia się dziedziczenia spadkobiercę traktuje się, jakby nie dożył otwarcia spadku.
Jak mogę Państwu pomóc w zaistniałej sytuacji?
Napiszę za Państwa oświadczenie o odrzuceniu spadku
Napiszę za Państwa wniosek o udzielenie zgody przez Sąd Rejonowy na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu w imieniu małoletniego – odrzucenie spadku
Napiszę za Państwa oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego
Będę reprezentować Państwa interesy w Sądzie
Udzielę porady prawnej i wyjaśnię, co najlepiej zrobić w konkretnej sprawie
Nie mamy świadomości, co do tego, czy spadkodawca pozostawił długi spadkowe.
Nic straconego, gdyż zmiana treści kodeksu cywilnego z 2015 roku ograniczyła zakres odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości spadku. Odtąd KAŻDY SPADKOBIERCA DZIEDZICZY NA WSTĘPIE Z DOBRODZIESTWEM INWENTARZA. Od spadkobiercy zależy, czy przyjmie spadek wprost, czy odrzuci. Niekiedy korzystne będzie przyjęcie spadku wprost, gdy długi są niewielkie w porównaniu z wielkością aktywów spadku.
Po podjęciu decyzji, że przyjmujemy spadek przychodzi czas na potwierdzenie, że staliśmy się właścicielami majątku. Składamy w tym celu wniosek do Sądu o wydanie postanowienia ze stwierdzeniem dziedziczenia, możemy dokonać tego także u notariusza. Zwykle ma to miejsce po upływie 6 miesięcy od otwarcia spadku lecz możemy to nieco przyspieszyć, gdy wszyscy spadkobiercy złożą odpowiednie oświadczenia u notariusza. Dokument ten jest dowodem na to, że dziedziczymy. Na jego podstawie dochodzi dom odpowiednich wpisów w księdze wieczystej nieruchomości. Spadkobiercy stają się właścicielami całości w odpowiednich procentach.
Niestety nie mogą jeszcze samodzielnie dysponować żadnym z elementów spadku, gdyż każda rzecz należy do każdego. Kolejnym etapem jest podział spadku, kiedy spadkobiercy wybierają sposób dokonania podziału majątku. To czas upadku fortun i najkrwawszych kłótni „o majątek” w rodzinie. Bardzo rzadko spadkobiercy obierają wspólną drogę i racjonalnie dzielą majątek. Sprawy majątkowe w rodzinie potrafią trwać latami. Dlatego konieczne jest skorzystanie z pomocy osoby postronnej, która będzie reprezentować Państwa interesy bez niepotrzebnych emocji. Dział spadku może zostać dokonany długo po śmierci spadkodawcy, nie ma podanego terminu ostatecznego. Z doświadczenia wiem, że im szybciej dokonają Państwo podziału, tym lepiej. Ze względu na różnice w myśleniu pokoleń łatwiej będzie się porozumieć z bratem, niż z bratankiem. Kolejny problem jest ewentualne zasiedzenie nieruchomości przez jednego ze spadkobierców. Po 30 latach nie ma już majątku do dzielenia, a jak wiadomo pieniądze na starość są potrzebne każdemu. Brak dokonania działu spadku będzie skutkować tym, że przedmioty majątkowe należące do spadku będą traktowane jako majątek spadkowy, a przez to zarząd tym majątkiem oraz np. sprzedaż jego określonych składników będzie podlegać pewnym ograniczeniom.
Proponuję Państwu moją pomoc
Będę służyć radą i pomocą na każdym etapie postępowania.
Podejmę się wyboru najkorzystniej dla Państwa formy podziału majątku.
Będę reprezentować Państwa na rozprawach sądowych.
Skieruję wniosek o podział majątku spadkowego do Sądu.
Poprowadzę mediację, która być może zakończy się spisaniem umowy mediacyjnej.
Ustalę żądania pozostałych Spadkobierców
Na początku ustalę szczegóły sprawy i po ocenie zasadności Państwa roszczeń podejmę się próby polubownego zakończenia sporu.
W jaki RACJONALNY sposób może dojść do podziału majątku spadkowego?
1. Sprzedaż całości i podzielenie zysku stosownie do udziałów spadkowych. Można przecież dokonać podziału majątku spadkowego poprzez jego i fizyczny podział uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych. Nie ma przeszkód, aby spadkobiercy sprzedali tylko część majątku spadkowego (np. nieruchomość lub samochód), a resztą podzielili się w naturze.
2. Przekazanie własności jednemu ze spadkobierców z koniecznością spłaty pozostałych. Wysokość spłat może być bowiem tak znaczna, że jednorazowe jej uiszczenie może być zbyt dużym obciążeniem dla zobowiązanego spadkobiercy. W takim wypadku Sąd może odroczyć obowiązek uiszczenia dopłat lub podzielić je na raty na okres nawet do dziesięciu lat.
Jaki jest NAJBARDZIEJ NIERACJONALNY sposób podziału majątku spadkowego?
Sprzedaż majątku spadkowego lub jego części może zarządzić także sąd. Jest to jednak najbardziej niekorzystny sposób zniesienia współwłasności majątku spadkowego. Sprzedaży dokonuje bowiem komornik wg zasad wskazanych stosowanych w postępowaniu egzekucyjnym (a zatem cena sprzedaży jest z reguły znacznie niższa niż faktyczna wartość przedmiotu sprzedaży), a na to z ceny uzyskanej ze sprzedaży należy zaspokoić również koszty komornicze. Niekiedy i taka forma podziału musi zostać zastosowana, jest ona jest ostatecznością i złem koniecznym.
